💛 DZIECI PROGRAMUJĄ 💛 OGÓLNOPOLSKI PROJEKT - STYCZEŃ 💛

O WPROWADZENIU DO ZROZUMIENIA POJĘĆ POWTARZALNOŚCI I PĘTLI

Obserwacja przyrody i różnych sytuacji w życiu codziennym pozwala zauważyć zachodzące wokół nas pewne regularności i ustalone następstwa, czyli rytmy. Dziecko jeszcze przed narodzeniem odczuwało rytm serca matki. Z racji tych pierwszych doświadczeń w dalszym życiu domaga się określonych regularności. Aby poczuć się bezpiecznie, potrzebuje ustalonego rytmu dnia, stałych i przewidywalnych elementów życia. 

Styczeń to dobry miesiąc, by porozmawiać z dziećmi o cykliczności zachodzącej w przyrodzie, o cyklu dobowym i miesięcznym, o porach roku, czyli o powtarzalności w naszym codziennym życiu. 

Aby móc mówić o cykliczności rzeczywistości, powinniśmy na wstępie zdefiniować pojęcie cykliczności. Jak wiadomo cykl to powtarzanie się pewnego zjawiska w określonych odstępach czasu. Cykliczny porządek rzeczywistości to zatem nic innego jak przekonanie, że pewne zjawiska powtarzają się w niej, zaś na tych powtórzeniach opiera się całe istnienie.

Cykliczność pozwoliła również uporządkować problematykę czasu, oswoić go i lepiej zrozumieć jego naturę.

Bardzo łatwo w obrazowy sposób można to pokazać i wytłumaczyć dzieciom, bazując na ich doświadczeniach, a następnie przenieść tę wiedzę na płaszczyznę pojęć informatycznych. 

W celu przybliżenia dzieciom pojęć informatycznych warto zacząć od tego, co jest im najbliższe. Porozmawiajmy o cyklu dobowym, miesięcznym, rocznym, jednocześnie obrazując te następstwa poprzez gry i zabawy ruchowe oraz ćwiczenia z wykorzystaniem darów Froebla lub darów natury. 

„Uchwycenie rytmu było dla dzieci banalne, ale korzyści edukacyjne pojawią się dopiero, gdy zauważoną regularność przekłada z jednej reprezentacji na inną. Sprzyja to rozumowaniu przez analogię i uogólnianiu prawidłowości”*

W programowaniu bardzo często spotykamy się z potrzebą powtarzania poleceń. Taka wielokrotność instrukcji charakterystyczna jest dla algorytmu iteracyjnego, w którym możemy określić dokładną liczbę powtórzeń. 

Wielokrotne powtarzanie poleceń umożliwiają pętle (iteracje), które działają według schematu: Wykonuj instrukcję A dokładnie n razy lub do momentu, gdy zajdzie warunek – stop. 

Pętla jest jedną z podstawowych instrukcji stosowanych w programowaniu. Pozwala na cykliczne wykonywanie polecenia lub serii poleceń. Warto wspomnieć o pętli licznikowej wykorzystującej licznik, co oznacza, że daną pętlę wykonuje się określoną liczbę razy. Używamy jej w sytuacji, kiedy dokładnie wiemy, ile razy chcemy powtórzyć dane polecenie, np.: Wykonaj obrót wokół własnej osi 4 razy. Idź 10 kroków naprzód.

W tym miesiącu proponujemy ćwiczenia wdrażające do zrozumienia przez dzieci pojęcia powtarzalności oraz ćwiczenia z darami ukazujące mechanizm działania pętli, gdzie powtórzenie trwa do momentu sygnału „stop” lub zajdzie określona reakcja (warunek). 

Przykładem jest sytuacja w czasie gry, gdy na trasie pionka pojawia się przeszkoda: Idź cały czas prosto, dopóki nie spotkasz przeszkody. 

Kolejne ćwiczenia pomogą dzieciom w zrozumieniu cykliczności występowania dni tygodnia – klocki układane na okręgu ukazują powtarzalność występującą ciągle, bez ustalania początku i końca, a także nastąpi wdrożenie do rozumienia pojęcia pętli. 

 dzień - noc

 wiosna - lato - jesień - zima

poniedziałek – wtorek – środa – czwartek – piątek – sobota – niedziela

* E. Gruszczyk-Kolczyńska E. Zielińska, Dziecięca matematyka – dwadzieścia lat później. Książka dla rodziców i nauczycieli starszych przedszkolaków, Bliżej Przedszkola, Kraków 2015, s. 41