KILKA SŁÓW O FROEBLU

Być może część z Was nie słyszała jeszcze o Friedrichu Froeblu – ten wpis jest właśnie dla tych, którzy zastanawiają się „o co chodzi?”. Krótko opiszę i przedstawię Froebla oraz jego założenia.

„Przedszkole to ogródek, w którym rosnące rośliny
to dzieci, a nauczyciel jest ogrodnikiem dbającym
i pielęgnującym ich rozwój”

Ten cytat pokazuje istotę działań Froebla. W czasach, których żył takie podejście nie było popularne, a wręcz wyjątkowe i niecodzienne! Był pionierem w myśleniu o edukacji i rozwoju dziecka – stawiał je w centrum zainteresowania.

Kim był Friedrich Froebel?

Jest nazywany ojcem nowożytnego wychowania przedszkolnego. Niemiecki pedagog, architekt i miłośnik przyrody, żył i tworzył w latach 1782-1852. Jest znany przede wszystkim jako twórca tzw. „ogródków dziecięcych”, czyli instytucji wychowawczych dla dzieci 3-6-letnich, w których wprowadzał autorski system metodyczny, oparty na zabawowej i zajęciowej samodzielności i aktywności dziecięcej (!). 

Koncepcja Froebla powstała w XIX w., ale ma charakter uniwersalny i jej założenia są aktualne do dziś. Obecnie jest ona realizowana na całym świecie, m.in. w Niemczech, Wielkiej Brytanii, USA, Kanadzie czy Szwajcarii. W Polsce idee Froebla przypomniała i wprowadziła do polskich przedszkoli dr Barbara Bilewicz-Kuźnia we współpracy z Froebel.pl. 

Jakie są freblowskie założenia?

ZABAWA

Najważniejsza dla Froebla była zabawa – przede wszystkim swobodna, ale także zorganizowana przez dorosłych.

Zajmuje ona najważniejsze i centralne miejsce w rozwoju dziecka – dorosły musi zapewnić odpowiednie warunki do swobodnej zabawy w sali oraz w plenerze.

To dzięki zabawie dziecko zdobywa nowe doświadczenia i wiedzę.

Ważne jest tutaj rozróżnienie zabawy swobodnej, w której dziecko samo organizuje swój czas, od zabawy kierowanej przez nauczyciela – trzeba organizować dzieciom obydwa jej rodzaje.

DARY

Froebel podkreślał ważną rolę dorosłego w wyborze odpowiednich zabawek dla dzieci – muszą to być przedmioty kształcące i rozwijające. Te właściwe zabawki nazywał „darami”. Dar to coś cennego, o co trzeba się troszczyć i szanować.

Froebel jako miłośnik przyrody podkreślał, że wiele wartościowych materiałów do zabaw można znaleźć w przyrodzie (dary natury – np. piasek, glina, woda, kamienie).

To czego nie można odnaleźć w naturze postanowił podarować dzieciom w postaci specjalnego materiału dydaktycznego, którym były przede wszystkim drewniane klocki w kształcie sześcianów, walców, kul. Obecnie zestaw freblowskich Darów wygląda tak:

NATURA

Dziecko powinno zdobywać jak najwięcej doświadczeń w kontakcie z naturą. Przybliżanie dziecka do świata natury i zapewnianie mu dostępu do jego darów – Froebel uważał, że to jeden z przejawów szacunku nauczyciela do dziecka. Dlatego też dzieci u Froebla pielęgnowały ogródek, bardzo dużo bawiły się na wolnym powietrzu.

Froebel zakładał, że pierwsze doświadczenia edukacyjne dziecka mają wpływ na jego późniejszy rozwój i osiągnięcia. Najważniejszą rolą dorosłego jest stwarzanie dziecku dogodnych warunków do poznawania otaczającego świata.

Dobrym podsumowaniem tego wpisu są słowa Froebla:

„Dzieci i zegarki nie mogą być stale nakręcane. Trzeba im też dać czas na chodzenie”

Pamiętajmy jak ważne jest dawanie dzieciom czasu na zabawę swobodną, według ich pomysłu. Nie możemy organizować każdej minuty ich dnia: cały czas narzucając rodzaje zabaw, dając do ręki nowe „wspaniałe” zabawki, czy wreszcie zapisując dziecko na kolejne zajęcia dodatkowe… Niestety współczesny świat zdaje się zapominać o tym, że dziecko bawiąc się wcale nie marnuje czasu. Jest wręcz odwrotnie!

Więcej informacji o idei F. Froebla można znaleźć w książkach:

- Bilewicz-Kuźnia B., „Dar zabawy. Metodyka i propozycje zajęć z dziećmi według założeń pedagogicznych Froebla”, Lublin, 2014

- B.Bilewicz-Kuźnia, S.Kustosz, K.Małek, "Program wychowania przedszkolnego Dar Zabawy", Lublin, 2017

- Bilewicz-Kuźnia B., „Historyczny i współczesny obraz edukacji przedszkolnej według koncepcji F. W. Froebla”, [w:] Parczewska T., Bilewicz-Kuźnia B. (red.), „Edukacja przedszkolna w Polsce i na świecie. Wybrane zagadnienia”, Lublin, 2013

- Gruszczyk-Kolczyńska E., Kozieł J., "Zastosowanie Darów Froebla w Dziecięcej matematyce", Lublin, 2017

- Heiland H., „Friedrich Froebel (1782-1852)”, [w:] „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 1-2, 2000

- Wołoszyn S., „Metoda ogródków dziecięcych F. Froebla”, [w:] Wołoszyn S., „Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej. Tom 2: Pedagogika i szkolnictwo w XIX stuleciu”, Kielce, 1997

lub na stronie internetowej:

- www.froebel.pl